آسیبهای شایع پا در کوهنوردی (قسمت اول )
ضربه دیدگی ناخن و بستر ناخن :
گاهی خصوصاً زمانی که سایز کفش به درستی انتخاب نشده باشد ، فشارهای وارده به انگشتان و ناخنها به حدی است که منجر به بروز خون مردگی در زیر ناخنها و دردهای شدید موضعی می گردد . در چنین شرایطی گهگاه ، خونریزیهای کوچک زیر ناخن ، به کبود و سیاه شدن زیر ناخن می انجامد . در بعضی افراد تغییر شکل و اندازه ی کف پا در حین ایستادن و فعالیت ، بسیار زیاد و بعضاً بالغ بر دو سایز می باشد که قطعاً این افراد به شدت مستعد آسیب انگشتها و ناخنها هستند . خونریزی و تجمع آن در زیر ناخن ، هر چند اندک ، با جدا کردن ناخن از بستر آن ، به درد شدیدی می انجامد که گاهی راه رفتن را دشوار می سازد و نیاز به اقدامات درمانی خاص را طلب می کند .
مهمترین اصل در پیشگیری از بروز این عارضه ، انتخاب کفش و سایز مناسب می باشد در شرایط حاد و چنانچه درد ناشی از افزایش فشار در زیر ناخن بسیار زیاد باشد ، می توان با ایجاد یک سوراخ کوچک در سطح ناخن ، امکان تخلیه خون و کاهش فشار و درد را فراهم نمود . برای این منظور می توان با حرارت دادن یک سر یک گیره کاغذ یا سوزن و قرار دادن آن بر روی ناخن به سادگی و بدون درد ، سوراخ لازم را در سطح ناخن ایجاد نمود .
استفاده از داروهای مسکن مانند استامینو فن به همراه کاستن از میزان فعالیت و استفاده از کفش راحتی و یا دمپایی به درمان سریعتر مشکل کمک می کند .
عفونت گوشه ی ناخن ( Ingrowing toe nail ) :
اعمال فشار بیش از حد به انگشتان پا ، چنانچه در مورد قبل یاد شد ، می توان باعث فرو رفتن قسمتهای کناری ناخن انگشت شصت پا در نسوج نرم کنار آن گردد . در این شرایط و با اضافه شدن آلودگی میکروبی ، زمینه بروز عفونت با درد شدید و ناتوانی در راه رفتن همراه می شود . عدم درمان مناسب این عارضه به مــــزمن شـــدن و تکرار متناوب آن می انجامد .
حفظ بهداشت پا و نحوه ی درست کوتاه نمودن ناخن ( در عین کوتاه بودن نباید از ته و بصورت زاویه دار گرفت ) در کنار استفاده از کفش مناسب ، از بروز این عارضه پیشگیری می نماید .
در صورت بروز ، انگشتان مبتلا را روزانه چندین نوبت با الکل شستشو داده و در محلول آب و نمک گرم قرار دهید . مراجعه به پزشک به جهت تجویز آنتی بیوتیک مناسب الزامی است و در صورت تکرار و مزمن شدن عارضه ، گاهی برداشتن قسمتی یا تمامی ناخن به طریق جراحی قطعی ترین روش درمان است .
عفونت قارچی انگشتان :
فضای بین انگشتان پا که غالباً مرطوب از تعرق و مدتها در جوراب و کفش و به دوراز هوای آزاد و نور خورشید می باشد ، محل بسیار مناسب و شایع برای رشد و تکثیر عفونتهای قارچی می باشد . این وضعیت خصوصاً در کوهنوردان که ساعات متمادی پا در کفش به فعالیت مشغول هستند متحمل تر می باشد . به دنبال استقرار و آلودگی قارچی ، علائم بصورت احساس سوزش و بعضاً درد در بین انگشتان ، خصوصاً بین انگشتان چهارم و پنجم بروز می کند . در چنین شرایطی با نگاه مستقیم متوجه ترشحات بد بو و ظهور سفیدک در سطح پوست ناحیه می شویم . اکثر مبتلایان به جهت خفیف بودن علائم معمولاً توجه کافی به این عارضه نمی کنند و هرچه بسا ماهها دچار آلودگی باقی می مانند . مزمن شدن این آلودگی می تواند باعث استقرار عفونت در بقیه نواحی بین انگشتان و نیز درگیر نمودن و دچار بد شکلی و از بین رفتن تقارن می گردد ، گاهی پوسته پوسته شده و از بستر ناخن جدا می گردد .
رعایت بهداشت فردی ، شستشوی متناوب پا با آب صابون و استفاده از جورابهای نخی و پنبه أی به جای استفاده از جورابهایی از جنس مواد مصنوعی ، اصول پیشگیری از این عارضه است . به جهت تجویز داروی ضد قارچ به پزشک مراجعه نمایید . لازم به ذکر است که درمان عفونتها ی قارچی ناخنها معمولاً طولانی و نیازمند مصرف داروهای تخصصی خوراکی و موضعی است .
میخچه انگشتان (Corn ):
وارد شدن فشار زیاد بر پوست قسمتی از انگشت به مرور زمان سبب کلفت شدن ( هیپوترفی ) پوست در محل فشار می گردد . این عارضه پوستی که میخچه نامیده می شود به تدریج حساس و دردناک می شود و گاهی شدت درد مانع انجام حرکات روزانه و فعالیتهای ورزشی می شود . انتخاب کفش مناسب کوه چه از نظر فرم و چه از نظر سایز اهمیت فراوان دارد . درمان میخچه معمولاً ، برداشتن آن بوسیله ی استفاده از داروهای موضعی و یا در موارد شدید به طریق جراحی است که در هر صورت نیاز است تا به یک پزشک متخصص مراجعه شود .
شکستگی انگشتان پا ( Toe fracture ):
اگر چه بروز شکستگی انگشتان پا آسیب شایعی نیست لیکن در کوهنوردی ، به دنبال سقوط سنگ بر روی پنجه پا و یا بد قرار گرفتن نوک کفش در بین سنگها امکان بروز آن وجود دارد . معمولاً در شرایط مناسب درمان این شکستگی ها به راحتی با فیکس نمودن انگشت آسیب دیده به انگشت بزرگتر مجاور خود به وسیله چسب زخم بندی امکان پذیر است و البته به دنبال آن برای حداقل یک هفته می بایست از پوشیدن کفش خودداری و از دمپایی استفاده شود .
سندرم مورتون ( Morton s syndrome ):
حرکات زیاد و مکرر استخوانهای « متاتارس » خصوصآً در حین راهپیمایی در سطح ناهموار کوهستانی ، باعث گیر افتادن و فشرده شدن اعصاب بین آنها می شود که بتدریج به التهاب موضعی شاخه های عصبی در محل فشار و در ادامه به ایجاد یک توده ی عصبی کوچک ( به اندازه یک عدس )در محل فشردگی منجر می گردد . چنین توده أی که نورمای مورتون نامیده می شود ، در برابر فشردگی بسیار حساس و دردناک است و تحریک آن باعث ایجاد درد، احساس برق گرفتگی در انگشتان و گاهی اختلال حسی به شکل کاهش حس و احساس گزگز در بغل و نوک انگشتان مجاور می گردد . به راحتی قابل درک است که پوشیدن کفشهای نامناسب خصوصاً تنگ بر ایجاد و پیشرفت این ضایعه تاثیر زیادی دارد . پیشگیری از بروز این ضایعه ی دردناک و مزاحم در گرو استفاده از کفش مناسب با کفی مستحکم و متناسب با اندازه ی پا و نیز انجام تمرینات کششی و قدرت پنجه و کف پا است . نکته مهم این است که درمان این عارضه در مراحل اولیه راحت تر است لیکن چنانچه به آن توجه نشود و بتدریج بر قطر توده عصبی افزوده گردد ، درمان قطعی صرفاًبرداشتن آن به طریق جراحی است .